Miasto składa się z mniejszych i większych dzielnic, osiedli, terenów zielonych i rejonów bezimiennych, które faktycznie stanowią strefy przejściowe. Na mapach jakie znaliśmy do tej pory zawsze pojawiały się nazwy dzielnic administracyjnych, zwyczajowych, osiedli i dawnych folwarków (niekiedy całkiem zapomnianych) – obecnie jednak coraz częściej stykamy się z podziałem wynikającym bezpośrednio z Miejskiego Systemu Informacji (MSI): króluje on już od lat na Google Maps, od jakiegoś czasu niektórzy wydawcy umieszczają też nazwy rejonów na mapach, tam gdzie nie pokrywają się z nazwami zwyczajowymi; ostatnio kupiłem plan który całkowicie bazuje na MSI (!).
Sam pomysł by podzielić Warszawę na konkretne obszary jest świetny – teoretycznie porządkuje to przestrzeń i potwierdza tożsamość poszczególnych dzielnic/osiedli, problem jest jednak w tym jak się do tego zabrano, jak faktycznie dokonano tego podziału, i co poumieszczano na tabliczkach.
Podziały odbywały się w ramach każdej dzielnicy – bez konsultacji społecznych ani dyskretnej pomocy varsavianistów. W wyniku tak prowadzonych prac, obszary MSI mają źle wytyczone granice, obejmujące niekiedy rozległe obszary zupełnie sąsiednich terenów (Gocławek, Służew), pomijają faktycznie istniejące lub wymyślają takie których nigdy na planach nie było (np. Filtry, Nadwiśle). Temat jest bardzo szeroki i rozległy, przede wszystkim dlatego że granice są sprawą umowną, zwyczajową i ustalaną oddolnie bądź odgórnie, a nie faktycznie wynikają z ukształtowania terenu (choć i tak bywa, za co w Warszawie odpowiedzialna jest między innymi skarpa i Wisła). Poza tym miasto rośnie w pewien sposób ignorując granice które mamy w głowach.
MSI wystartował w 1996 i po kilku latach, już w nowym tysiącleciu objął całe miasto.
Oficjalnie, ze szczegółami wygląda to tak (oficjalna strona ZDM):
https://zdm.waw.pl/miejski-system-informacji/obszary-msi/
https://zdm.waw.pl/miejski-system-informacji/obszary-msi/
W linku poniżej odsyłam do rozległego artykułu na Wikipedii który współtworzyłem, niestety nie rozrósł się zadowalająco:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Miejski_System_Informacji_(Warszawa)
Trzeci przydatny link to Wikimapia - tworzona jest co prawda oddolnie, sporo w niej błędów, ale jej przeglądanie jednak wzbogaca naszą wiedzę o mieście, oraz prowokuje wiele pytań:
http://wikimapia.org/#lang=pl&lat=52.233300&lon=21.016700&z=12&m=w
MSI zdecydowanie pomaga poruszać się po mieście, zwłaszcza osobom słabo zorientowanym w topografii miasta. Należałoby go jednak zreformować, bo zabija lokalną tradycję i robi ogromne zamieszanie w głowach ludzi spoza miasta, którzy mają prawo nie wiedzieć że stojąc na rogu Jana Pawła i Jerozolimskich, po wolskiej stronie - wcale nie są na Mirowie!
Zacznijmy od Śródmieścia. Z uwagi na to że to co na północ od Jerozolimskich Niemcy zrównali po Powstaniu (1944) z ziemią (a przynajmniej w większości - a co zostawili, doburzyła po wojnie władza ludowa) mamy logiczny podział na Śródmieście Północe i Południowe.
Kiedyś było jedno, po wojnie można było nieformalnie rozróżnić dwa rejony zabudowy śródmiejskiej (w Południowym dominują XIX-XX-wieczne kamienice, jest ciaśniej). Wykorzystano w MSI, w sumie jest to jedna z nielicznych nowych nazw jakie można przyjąć. Z tym że niestety komuniści znacząco zaważyli obszar Śródmieścia (1960), cześć podczepiając pod Wolę, część pod Ochotę. W wyniku reformy z 1994 rozbito większe dzielnice na 2-3 mniejsze, ale nikt nie wpadł na pomysł by ponownie oprzeć zachodnią granicę Śródmieścia na Towarowej. Tak więc obecne rejony MSI Śródmieście Północne i Południowe to tylko fragmenty historycznej strefy zabudowy wielkomiejskiej.
ŚRÓDMIEŚCIE PÓŁNOCNE
ŚRÓDMIEŚCIE PÓŁNOCNE - PRÓBA KOMPROMISOWEGO PODZIAŁU
ŚRÓDMIEŚCIE PÓŁNOCNE - PODZIAŁ UWZGLĘDNIAJĄCY GRZYBÓW I MIRÓW
Mirów to nazwa znana większości Warszawiaków dzięki Halom Mirowskim (a po przemianowaniu jeden z nich na Halę Gwardii - Hali Mirowskiej) stojącym przy Placu Mirowskim, zaraz obok Parku Mirowskiego, naprzeciwko pozostałości Koszar Mirowskich, które wzięły swoją nazwę od Wilhelma Miera. Po wojnie na terenie między Orlą, Solidarności, Jana Pawła a Halami powstało osiedle Mirów I, a od strony wolskiej, między Żelazną, Solidarności, Elektoralną i Jana Pawłą - Mirów II. I nazwa Mirów zaczęła pojawiac się w tym obszarze na komunistycznych planach, i tak jest do dziś - wcześniej jej nie było, ani w okresie carskim, ani w międzywojniu. Co zaś się tyczy Grzybowa - prowadzi do niego ulica Grzybowska, a jego centrum stanowi plac Grzybowski, reszta granic się zatarła, zaznaczyłem go bardzo umownie. Tak jak i po innych jurydykach - przetrwała tylko nazwa. Zdecydowałem się na wydzielenie Krakowskiego Przedmieścia z uwagi na to że faktycznie był to obszar zabudowy ciągnący się wzdłuż Traktu Królewskiego. Zrezygnowałem z wydzielania Nowego Świata, ale może ten powinien tam być? Powyższe granice nie idą tak sobie, opierają się głównie na przebiegu ulicy i charakterze zabudowy.
Przedwojenne Śródmieście obejmowało również Kolonię Staszica i Lubeckiego - ja, gdyby tylko doszło do poszerzenia dzielnicy kosztem dzisiejszej Woli i Ochoty, pozostawiłbym ten obszar przy Ochocie, do której wyraźnie ciąży - architektonicznie i urbanistycznie. Wprawdzie uliczka Lekarska która klimatem pasuje do Ochoty pozostaje wtedy w Śródmieściu, ale to chyba jedyny zgrzyt którego nie da się przeskoczyć. Wspomniane kolonie powstały na północnym skraju Pola Mokotowskiego, i gdyby nie wojna stałby się z czasem najbliższym sąsiedztwem Dzielnicy Rządowej im. Marszałka Piłsudskiego. Na zdjęciu satelitarnym naniosłem skarpę ale pominąłem mniejsze tereny - nie ma Koszyków. Do naszych czasów dotrwała Koszykowa i Hala Koszyki, ale sam rejon jest już zapomniany. Podobnie z Ujazdowem, którego tereny dawniej ciągnęły się aż do Pola Mokotowskiego, gdzie dziś ewidentnie mamy Śródmieście. Kłopotliwym jest też to co znajduje się poniżej skarpy, wszystko co leży poniżej znajduje się w Dolinie Wisły, logicznym więc (biorąc pod uwagę kryterium geograficzne) byłoby zaklasyfikowanie tego obszaru do Powiśla, jednak tereny między Parkową a Belwederską nie wydaje się mieć nic wspólnego z Powiślem. Do czego przypisać ten skrawek? Dolne Śródmieście? Idźmy dalej, MSI ugruntowało nazwę Solec, która jest pamiątką po dawnej osadzie, żywą głównie dzięki ulicy o tej samej nazwie, ale pojawiająca się też na mapach - spokojnie można by wyznaczyć obszar Powiśle-Solec. Granica między dzielnicą Mokotów a Śródmieściem jest bardzo sztuczna. Skrawek zwartej zabudowy między Nowosielecka a Suligowskiego ma w zasadzie bliżej do Sielc niż do reszty Śródmieścia.
Skupiając się na Powiślu, nie powinien umknąć nam fakt że znajduje się tam i Port i Cypel Czerniakowski - i to w zasadzie dosyć daleko od placu Bernardyńskiego (zresztą sam fenomen Czerniakowa, przypominający obecnie "fenomen Tarchomina" zasługuje na obszerne omówienie). Ludność zamieszkująca okolice wzdłuż ulicy Czerniakowskiej konsekwentnie nazywała te tereny Czerniakowem. Jest to sytuacja zbliżona do tego kuriozum w rodzaju sytuacji że mieszkańcy Szmulek nazywają je Radzyminem, bo jest tam ulica Radzymińska). W internecie i wspomnieniach, a także w książkach o Powstaniu Warszawskim widzimy wyraźnie że nazwa Czerniaków znajduje się tam gdzie Torwar! Czasami znajdziemy określenie Górny Czerniaków albo Powiśle Czerniakowskie.
Na jednej z ulicy południowego Powiśla znajduje się tablica upamiętniająca bohaterskich mieszkańców Czerniakowa, w książce Grzebałkowskiej, w ogłoszeniu odnośnie spraw lokalowych też znajdziemy nazwę Czerniaków, ale ulica która jest tam wymieniona nie biegnie przez Czerniaków tylko Powiśle. Do tej pory zastawiam się czy za ten chaos są odpowiedzialni przybysze z poza stolicy, którzy urządzali się tam w czasach kiedy teren był prawie że pod miastem, czy też ma tu miejsce jeszcze inny mechanizm?
Powyżej kompromisowo wyznaczony Ujazdów - obejmujący Zamek Ujazdowski, Ogród Ujazdowski i część Łazienek i "Dolnego Śródmieścia". Niestety na wschód od Łazienek są tereny wojskowe, i nie doczekaliśmy się tam nigdy kontynuacji tego możemy oglądać między Suligowskiego a Nowosielecką.
EDIT:
Granice wielkiego Śródmieścia. Kosztem Woli dokleiłem na zachodzie zachodnią część Śródmieścia i Muranowa, kosztem Ochoty historyczne śródmieście między Koszykową a Jerozolimskimi, wydzieliłem połowę Pola Mokotowskiego oraz kawalątek zabudowy przy zbiorniku retencyjnym "Czerniakowska". W zasadzie wszystkie granice są tutaj ostre, jasne i wyraźne - poza południowym wschodem - w okolicach Łazienek zabudowa śródmiejska "naturalnie" się rozrzedza.
ŚRÓDMIEŚCIE POŁUDNIOWE Z NANIESIONYM PRZEBIEGIEM SKARPY
Przedwojenne Śródmieście obejmowało również Kolonię Staszica i Lubeckiego - ja, gdyby tylko doszło do poszerzenia dzielnicy kosztem dzisiejszej Woli i Ochoty, pozostawiłbym ten obszar przy Ochocie, do której wyraźnie ciąży - architektonicznie i urbanistycznie. Wprawdzie uliczka Lekarska która klimatem pasuje do Ochoty pozostaje wtedy w Śródmieściu, ale to chyba jedyny zgrzyt którego nie da się przeskoczyć. Wspomniane kolonie powstały na północnym skraju Pola Mokotowskiego, i gdyby nie wojna stałby się z czasem najbliższym sąsiedztwem Dzielnicy Rządowej im. Marszałka Piłsudskiego. Na zdjęciu satelitarnym naniosłem skarpę ale pominąłem mniejsze tereny - nie ma Koszyków. Do naszych czasów dotrwała Koszykowa i Hala Koszyki, ale sam rejon jest już zapomniany. Podobnie z Ujazdowem, którego tereny dawniej ciągnęły się aż do Pola Mokotowskiego, gdzie dziś ewidentnie mamy Śródmieście. Kłopotliwym jest też to co znajduje się poniżej skarpy, wszystko co leży poniżej znajduje się w Dolinie Wisły, logicznym więc (biorąc pod uwagę kryterium geograficzne) byłoby zaklasyfikowanie tego obszaru do Powiśla, jednak tereny między Parkową a Belwederską nie wydaje się mieć nic wspólnego z Powiślem. Do czego przypisać ten skrawek? Dolne Śródmieście? Idźmy dalej, MSI ugruntowało nazwę Solec, która jest pamiątką po dawnej osadzie, żywą głównie dzięki ulicy o tej samej nazwie, ale pojawiająca się też na mapach - spokojnie można by wyznaczyć obszar Powiśle-Solec. Granica między dzielnicą Mokotów a Śródmieściem jest bardzo sztuczna. Skrawek zwartej zabudowy między Nowosielecka a Suligowskiego ma w zasadzie bliżej do Sielc niż do reszty Śródmieścia.
Skupiając się na Powiślu, nie powinien umknąć nam fakt że znajduje się tam i Port i Cypel Czerniakowski - i to w zasadzie dosyć daleko od placu Bernardyńskiego (zresztą sam fenomen Czerniakowa, przypominający obecnie "fenomen Tarchomina" zasługuje na obszerne omówienie). Ludność zamieszkująca okolice wzdłuż ulicy Czerniakowskiej konsekwentnie nazywała te tereny Czerniakowem. Jest to sytuacja zbliżona do tego kuriozum w rodzaju sytuacji że mieszkańcy Szmulek nazywają je Radzyminem, bo jest tam ulica Radzymińska). W internecie i wspomnieniach, a także w książkach o Powstaniu Warszawskim widzimy wyraźnie że nazwa Czerniaków znajduje się tam gdzie Torwar! Czasami znajdziemy określenie Górny Czerniaków albo Powiśle Czerniakowskie.
Na jednej z ulicy południowego Powiśla znajduje się tablica upamiętniająca bohaterskich mieszkańców Czerniakowa, w książce Grzebałkowskiej, w ogłoszeniu odnośnie spraw lokalowych też znajdziemy nazwę Czerniaków, ale ulica która jest tam wymieniona nie biegnie przez Czerniaków tylko Powiśle. Do tej pory zastawiam się czy za ten chaos są odpowiedzialni przybysze z poza stolicy, którzy urządzali się tam w czasach kiedy teren był prawie że pod miastem, czy też ma tu miejsce jeszcze inny mechanizm?
Powyżej kompromisowo wyznaczony Ujazdów - obejmujący Zamek Ujazdowski, Ogród Ujazdowski i część Łazienek i "Dolnego Śródmieścia". Niestety na wschód od Łazienek są tereny wojskowe, i nie doczekaliśmy się tam nigdy kontynuacji tego możemy oglądać między Suligowskiego a Nowosielecką.
EDIT:
Granice wielkiego Śródmieścia. Kosztem Woli dokleiłem na zachodzie zachodnią część Śródmieścia i Muranowa, kosztem Ochoty historyczne śródmieście między Koszykową a Jerozolimskimi, wydzieliłem połowę Pola Mokotowskiego oraz kawalątek zabudowy przy zbiorniku retencyjnym "Czerniakowska". W zasadzie wszystkie granice są tutaj ostre, jasne i wyraźne - poza południowym wschodem - w okolicach Łazienek zabudowa śródmiejska "naturalnie" się rozrzedza.
